De Euphrasiusbasiliek in Porec ligt aan de kust van het noordelijke schiereiland Istrië en bestaat uit – de basiliek, een sacristie, een doopkapel en de klokkentoren van het paleis van de nabijgelegen aartsbisschop. Het complex is een van de beste voorbeelden van de vroege Byzantijnse architectuur in het Middellandse Zeegebied.
De Euphrasian basiliek heeft voor het grootste deel haar oorspronkelijke vorm behouden, maar ongelukken, branden en aardbevingen hebben een paar details gewijzigd. Het is de derde kerk die op deze plek gebouwd is, oude restanten zijn nog te, zoals bijvoorbeeld de grote vloer mozaïek van de vorige basiliek uit de 5e eeuw. Vanwege de uitzonderlijke waarde, staat de basiliek sinds 1997 op de UNESCO Wereld Erfgoed Lijst. De basiliek is ook de kathedraal van het rooms-katholieke bisdom van Porec-Pula.
De allereerste basiliek werd gewijd aan St. Maurus van Parentium en dateert uit de tweede helft van de 4e eeuw. De mozaïekvloer van het oratorium, oorspronkelijk deel uit van een groot Romeins huis, is nog steeds te zien in de tuin van de kerk. Dit oratorium werd toentertijd al snel uitgebreid met een kerk bestaande uit een beuk en een gangpad – de vis op de vloer mozaïek dateert uit deze periode, en munten met de uitbeelding van keizer Valens (365-378), gevonden op dezelfde plek, bevestigen deze data.
De huidige basiliek, gewijd aan de heilige maagd Maria, werd tijdens de periode van de bisschop Euphrasius, gebouwd in de zesde eeuw. Vanaf het jaar 553 werd de kerk op deze plek gebouwd als uitbreiding van de oudere basiliek, die bouwvallig was geworden. Voor de bouw, werden delen van de voormalige kerk gebruikt en er werden marmeren blokken bij de kust van de Zee van Marmara – de binnenzee die de Zwarte Zee verbindt met de Egeïsche Zee – vandaan geïmporteerd . De wandmozaïeken werden gemaakt door Byzantijnse meesters en de vloermozaïeken door lokale experts, met onder andere een voorstelling van Euphrasius die de kerk in zijn armen houdt, op één van de mozaïeken op de apsis.
Een noviteit van de Euphrasius basiliek is dat het niet werd omsloten door een rechte muur, zoals dat toen bij alle sacrale gebouwen gebruikelijk was, maar er werd gebruik gemaakt van de breedte en de lengte van de apsis van de middenbeuk, zodat het werd gebouwd als een polygoon ‘veelhoek’, terwijl de twee doorgangen eindigen in kleinere halfronde apsis, uitgehold in de muur. De bouw van de Euphrasius basiliek is het vroegste voorbeeld van een drie-scheepse kerk in West-Europa. Het atrium is een typisch voorbeeld van Byzantijnse architectuur, net als de kolommen, de tegels op de communiebank en al de overvloedige mozaïeken. Het meest indrukwekkend is de vertegenwoordiging van Christus met de apostelen, en daaronder een fries van 13 medaillons met een afbeelding van Christus als het Lam in het midden, omgeven door 12 medaillons met beeltenissen van verschillende martelaren.
Het meest opvallende kenmerk van de basiliek zijn de mozaïeken, daterend uit de 6e eeuw, en die worden beschouwd als een van de mooiste voorbeelden van Byzantijnse kunst in de wereld.
De mozaïeken in de triomfboog in de apsis vertegenwoordigen Christus – die een geopend boek met de tekst “Ego sum Lux vera” (Ik ben het ware licht) met de apostelen. De boog eronder toont een mozaïek met medaillons met het Lam Gods en portretten van twaalf vrouwelijke martelaren. Het gewelf over de apsis is versierd met mozaïeken met Maria en Kind, zittend op de hemelse troon, onder een krans vastgehouden door een hand – symbool van God de Vader. Dit is de enige overlevende afbeelding van de Moeder van God in een vroegchristelijke westerse basiliek. Ze wordt geflankeerd door engelen, bisschop Euphrasius, die het model van de kerk vasthoudt; Ook lokale heiligen zijn afgebeeld, met inbegrip van St. Maurus, de eerste bisschop van Poreč en de Istrische bisdom en de aartsdiaken Claudius.
Openingstijden
Januari-maart 09.00 – 16.00 uur
April-juni 09.00 – 18.00 uur
Juli – augustus 09.00 – 21.00 uur
September-oktober: 09.00 – 18.00 uur
November-december 09.00 – 16.00 uur
Gesloten op zondag en kerkelijke feestdagen
Adres
Eufrazijeva ulica 22, Porec
Contact
telefoon +385 52 451784
e-mail kancelar@ppb.hr
